Οδός Καραγιαννοπούλου: μια βόλτα στην ιστορία της ή πεθαίνοντας για τη Μακεδονία

Γράφει ο Δημήτρης Λάμπρου

Κάθε δρόμος έχει πολλές ιστορίες να αφηγηθεί. Χιλιάδες ιδιωτικές και δυο τουλάχιστον δημόσιες. Τη μια της χάραξης και της κατασκευής του και την άλλη του ονόματος που φέρει. Αυτή η ονοματοθεσία των οδών  δεν στοχεύει μόνο στην εξυπηρέτηση των πολιτών και των δημόσιων υπηρεσιών, αλλά συχνά αποδίδει τιμή σε πρόσωπα για την προσφορά τους στον λαό, στο έθνος ή στην ανθρωπότητα.

Σ’ αυτή την  τελευταία περίπτωση εντάσσεται η  ζωτική αρτηρία της Λιβαδειάς που συνδέει την κεντρική πλατεία της πόλης με τον Συνοικισμό. Στα περίπου δύο χιλιόμετρά της η οδός Καραγιαννοπούλου έχει  αποτυπώσει όλα τα στάδια εξέλιξης της βοιωτικής πρωτεύουσας -με ανεξίτηλο τρόπο και στη μνήμη και στη ζώσα πραγματικότητα των Λιβαδειτών. Η σημερινή μας αναφορά στον Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο, ωστόσο,  συνδέεται με την επικαιρότητα. Κι αυτό γιατί η κύρια δράση του αφορά τη Μακεδονία και επειδή ο ηρωικός θάνατός του επήλθε πριν από 105 ακριβώς χρόνια, στη μάχη του Κιλκίς-Λαχανά, που ως γνωστόν έγινε από τις 19 έως τις 21 Ιουνίου του 1913.

Την πολύνεκρη τριήμερη σύγκρουση του ελληνικού με τον βουλγαρικό στρατό φωτίζει η δράση του Κωνσταντίνου Καραγιαννόπουλου με τον ηρωικό του ρόλο και θάνατο στην πρώτη νυχτερινή εξόρμηση του ελληνικού στρατού.

Ο Καραγιαννόπουλος λοιπόν γεννήθηκε στη Λιβαδειά το 1859. Κατατάχθηκε στον στρατό το 1881 και ονομάστηκε ανθυπολοχαγός το 1885 ως προερχόμενος από τη Σχολή Υπαξιωματικών.  Διακρίθηκε στους Βαλκανικούς πολέμους το 1912-13 ως διοικητής του 7^ου Συντάγματος της 2^ης Μεραρχίας Πεζικού, πρώτα στην Ήπειρο και μετά στο μακεδονικό μέτωπο. Σκοτώθηκε πολεμώντας στην πρώτη γραμμή την 21^η Ιουνίου 1913 επικεφαλής του 7^ου Συντάγματος Πεζικού στη μάχη του Κιλκίς.

Μάλιστα συμμετείχε στον από στρατιωτικής άποψης κρίσιμο κυκλωτικό ελιγμό  και στον νυχτερινό αιφνιδιασμό που η 2^η Μεραρχία επιχείρησε τα χαράματα της 20^ης προς 21^η Ιουνίου και που επισφράγισε τη νίκη των ελληνικών όπλων και την κατάληψη του Κιλκίς.

Η τριτομεακή ελληνοβουλγαρική σύγκρουση, που είναι γνωστή ως η μάχη του Κιλκίς-Λαχανά-Καλινόβου, αποτέλεσε κομβικό σημείο του Β’ Βαλκανικού πολέμου. Η νίκη της ελληνικής πλευράς είχε διττή σημασία, καθώς άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση των Σερρών και της Ανατολικής Μακεδονίας, αλλά επιπλέον έσβησε οριστικά τις βουλγαρικές βλέψεις για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης.

Οι Βούλγαροι είχαν εισέλθει στο Κιλκίς στις 26 Οκτωβρίου του 1912, την ίδια μέρα που ο ελληνικός στρατός απελευθέρωνε τη Θεσσαλονίκη. Μια σειρά εκτεταμένων οχυρωματικών έργων αποκάλυψε την πρόθεση του βουλγαρικού επιτελείου να χρησιμοποιήσει το Κιλκίς ως εφαλτήριο για την κατάληψη των εδαφών της Μακεδονίας, στα οποία είχε προελάσει ο ελληνικός στρατός κατά τον Α’ Βαλκανικό πόλεμο και αποτελούσε μια συνεχή απειλή για την ίδια την συμπρωτεύουσα.

Η  νίκη του ελληνικού στρατού ήταν από πολλές πλευρές κρίσιμη. Και όπως συνήθως γίνεται, πληρώθηκε με άφθονο αίμα -ήταν η φονικότερη μάχη στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Οι νεκροί και οι τραυματίες από την ελληνική πλευρά ήταν λίγο λιγότεροι από 9.000 άντρες, ενώ αντίστοιχα υψηλές ήταν και οι βουλγαρικές απώλειες: περίπου 7.000 νεκροί και τραυματίες και 2.500 αιχμάλωτοι.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της μάχης -που μας ενδιαφέρει λίγο περισσότερο ως Λιβαδείτες γιατί αφορά  τον Κ. Καραγιαννόπουλο-  αποτελεί το γεγονός ότι οι απώλειες του ελληνικού στρατού περιλάμβαναν μεγάλο αριθμό αξιωματικών. Ως εξήγηση θεωρείται ότι οι Ελληνες αξιωματικοί μάχονταν όλοι στην πρώτη γραμμή για να εμψυχώσουν τους άντρες τους. Ο Στέφανος Σαράφης, μετέπειτα Στρατιωτικός Αρχηγός του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, δίνει μια πιο σύνθετη εξήγηση καθώς αναφέρει στα απομνημονεύματά του:

«Οι Βούλγαροι είχαν ορίσει καλούς σκοπευτές για να χτυπούν ειδικά τους αξιωματικούς που φαίνονταν γιατί γυάλιζαν τα χρυσά γαλόνια στο καπέλο και στις επωμίδες. Ύστερα από αυτό διατάχτηκε όλοι οι βαθμοφόροι να βγάλουν τα διακριτικά τους για να μην γνωρίζονται από μακριά».

Για λόγους τιμής  θα τους αναφέρουμε εδώ -αν ήταν δυνατόν θα αναφέραμε και όλους τους στρατιώτες που πότισαν με το αίμα τους τη γη της Μακεδονίας. Άλλωστε οι προτομές των Ελλήνων αξιωματικών στο Στρατιωτικό Μουσείο του Λόφου των Ηρώων στο Κιλκίς ατενίζουν το πεδίο της μάχης που πήρε από αυτούς τη ζωή για να δώσει σ’ εμάς μια ελεύθερη Μακεδονία.

Πεσόντες:
Συνταγματάρχης Πεζικού Ιωάννης Παπακυριαζής, διοικητής του 4^ου Συντάγματος Πεζικού
Συνταγματάρχης Πεζικού Αντώνιος Καμπάνης, διοικητής του 8^ου Συντάγματος Πεζικού
Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Αντώνιος Καμάρας, διοικητής του 16^ου Συντάγματος Πεζικού
Ταγματάρχης Πεζικού Αντώνιος Κουτήφαρης
Ταγματάρχης Πεζικού Ιωάννης Βελισσαρίου, διοικητής του 9^ου  Συντάγματος Ευζώνων
Ταγματάρχης Πεζικού Φωκίων Διαλέτης, διοικητής του 1^ου Συντάγματος Πεζικού
Ταγματάρχης Πεζικού Ιωάννης Χατζόπουλος, διοικητής Τάγματος του 4^ου Συντάγματος Πεζικού.
Και να επαναλάβουμε, γιατί εδώ η επανάληψη είναι μητέρα της μάθησης και κόρη της ευγνωμοσύνης: Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος (1859 – 21 Ιουνίου 1913), διοικητής του 7^ου Συντάγματος Πεζικού.