Γράφει ο Δημήτρης Λάμπρου
Παίζεται το παιχνίδι. Δεν παίζεται ο πρόεδρος στις μετεγγραφές. Παίζετε μπάλα ή παίζετε με τα νεύρα μας;
Γιατί η λέξη παίζεται/παίζετε τη βρίσκουμε με δύο μορφές στις παραπάνω απλές φράσεις; Υπάρχει λόγος.
Το πρόβλημα (και το λάθος) με την κατάληξη των ρημάτων σε -ε ή σε -αι (συνήθως σε –με ή –μαι και σε –τε ή –ται) είναι κοινό και το συναντάμε σε πολλά κείμενα. Η ορθή γραφή είναι απλό ζήτημα αρκεί να γνωρίζουμε και να διαχωρίζουμε τη φωνή των ρημάτων.
Ας το δούμε σε απλή μορφή:
Γράφουμε ορθά ευεργετούμε ή ευεργετούμαι;
Το ερώτημα αυτό συνιστά ένα από τα συχνότερα… διλήμματα πολλών από εμάς όταν συντάσσουμε ένα κείμενο. Η περίπτωση του -ε ή -αι (επομένως και του -με ή -μαι και –τε ή –ται κ.λπ.) στην κατάληξη των ρημάτων φαίνεται να παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες. Κι όμως είναι πολύ απλό.
Για να το γράφουμε σωστά, θα πρέπει να το συνδέσουμε με τη φωνή στην οποία βρίσκεται το ρήμα μας.
Η ενεργητική φωνή περιλαμβάνει ρήματα που λήγουν σε –ω, για παράδειγμα «δίνω», ενώ η παθητική φωνή ρήματα που λήγουν σε –μαι (-ομαι, ιεμαι, -ουμαι ), για παράδειγμα «δίνομαι».
Οταν το ρήμα βρίσκεται στην ενεργητική φωνή, το ε της κατάληξης γράφεται με έψιλον, π.χ. δίνουμε, στέλνουμε, παίζετε, πίνετε κ.λπ.
Οταν όμως το ρήμα βρίσκεται σε παθητική φωνή, τότε το ε γράφεται με αι στα τρία πρόσωπα του ενικού και στο τρίτο πληθυντικό πρόσωπο, π.χ. ντρέπομαι, καλύπτεσαι, γράφεται, θυμούνται.
Ετσι, αν εσείς γράφετε (=ενεργητικό ρήμα: γράφω/εις/ει…), η κατάληξη με έψιλον. Αν όμως αυτό γράφεται (=παθητικό ρήμα: γράφομαι/σαι/ται…), η κατάληξη με αι.
