του Δημήτρη Λάμπρου
Η Καθολική Εκκλησία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι μετά τον πρόσφατο θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου. Το Κονκλάβιο, η συνέλευση των Καρδιναλίων που θα εκλέξει τον νέο Ποντίφικα, συνεδριάζει ήδη για δεύτερη ημέρα χωρίς ακόμη να έχει καταλήξει σε αποτέλεσμα. Οι 133 Καρδινάλιοι-εκλέκτορες συγκεντρωμένοι στην Καπέλα Σιξτίνα αναζητούν συναίνεση για την ανάδειξη του ηγέτη που θα οδηγήσει την Εκκλησία στη νέα εποχή.
Τα επικρατέστερα φαβορί για τη διαδοχή
Πιέτρο Παρολίν (Ιταλία, 70 ετών)
Ο πιο προβεβλημένος υποψήφιος για τη θέση του νέου Πάπα. Είναι ο δεύτερος στην ιεραρχία του Βατικανού από το 2013 και από τους στενότερους συνεργάτες του Πάπα Φραγκίσκου. Ως Γραμματέας του Βατικανού και ισχυρός άνδρας της Ρωμαϊκής Κουρίας, έχει εδραιώσει διεθνές κύρος και θεωρείται εξαιρετικός διπλωμάτης με σαφείς θέσεις σε διεθνή ζητήματα.
Παρότι παραμένει πιστός στην ηθική διδασκαλία, προωθεί σταδιακές μεταρρυθμίσεις — ευλογίες ομοφυλόφιλων ζευγαριών, χαλάρωση πειθαρχικών κανόνων, ρεαλιστική θεώρηση της αγαμίας.
Η συμμετοχή του στη συμφωνία του 2018 με την Κίνα, που επικρίθηκε από πολλούς, έχει προκαλέσει αμφιβολίες για τη δυνατότητά του να ηγηθεί σε μια περίοδο εντάσεων. Ωστόσο, έχει υπογραμμίσει την ανάγκη για συνέχεια στην πορεία της Εκκλησίας και τη διατήρηση της ενότητας.
Λουίς Αντόνιο Ταγκλέ (Φιλιππίνες, 67 ετών)
Αποκαλείται «Ασιάτης Πάπας Φραγκίσκος» και είναι ιδιαίτερα λαοφιλής. Με πνευματική αύρα, εκφραστικότητα και προοδευτικό θεολογικό υπόβαθρο, αποτελεί τον φυσικό συνεχιστή του Φραγκίσκου. Υποστηρικτής της συνοδικότητας, της οικολογίας και του διαθρησκειακού διαλόγου.
Αν και είναι βαθύτατα προσηλωμένος στην καθολική διδασκαλία, έχει εκφράσει προοδευτικές απόψεις, επικρίνοντας την αυστηρότητα της Εκκλησίας απέναντι στους ομοφυλόφιλους και τους διαζευγμένους. Έχει συνδέσει το όνομά του με την ευλογία ομοφυλόφιλων ζευγαριών (σε περιορισμένο πλαίσιο), και είναι ανοιχτός σε επανεξέταση των απαγορεύσεων σε διαζευγμένους.
Η εκλογή του Ταγκλέ θα ήταν ιστορική, καθώς θα ήταν ο πρώτος Πάπας από την Ασία, την περιοχή με τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο καθολικό πληθυσμό στον κόσμο. Το βίντεό του να τραγουδάει το «Imagine» του Τζον Λένον έγινε αμέσως viral, δείχνοντας την προσέγγισή του προς το σύγχρονο κόσμο.
Πέτερ Έρντο (Ουγγαρία, 72 ετών)
Είναι ο μεγαλύτερος σε ηλικία από τους κύριους υποψηφίους και ο πιο συντηρητικός. Ο Αρχιεπίσκοπος του Έστεργκομ-Βουδαπέστης είναι γνωστός για τις συντηρητικές του απόψεις και έχει εκφράσει έντονη αντίθεση στους γάμους ομοφυλοφίλων και στη συμμετοχή διαζευγμένων ή ξαναπαντρεμένων καθολικών στη Θεία Ευχαριστία.
Ορμώμενος από την Ανατολική Ευρώπη, συνδυάζει συντηρητισμό με θεσμική σύνεση. Υποστηρικτής της Τριδεντίνης Λειτουργίας και παραδοσιακής ηθικής, αλλά ανοιχτός σε ποιμαντικές εξαιρέσεις. Στον διάλογο με άλλες θρησκείες κρατά ισορροπημένη στάση.
Η εκλογή του θα σηματοδοτούσε μια επιστροφή σε πιο παραδοσιακές αξίες. Έχει επίσης συγκρίνει την υποδοχή προσφύγων με το εμπόριο ανθρώπων. Ο Έρντο έγινε καρδινάλιος το 2003 από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’.
Άλλοι σημαντικοί υποψήφιοι
Πίτερ Κοντουαλ Απία Τέρκσον (Γκάνα, 76 ετών)
Ένας από τους πιο γνωστούς υποψήφιους, πρώην Επίσκοπος του Κέιπ Κόουστ από τη Γκάνα. Ως ο πρώτος Αφρικανός που ανέλαβε επικεφαλής του Ποντιφικού Συμβουλίου για τη Δικαιοσύνη και την Ειρήνη, έχει διακριθεί για το έργο του στην κοινωνική δικαιοσύνη και την καταπολέμηση της φτώχειας.
Ο Τέρκσον έχει αναγνωριστεί για τις μετριοπαθείς απόψεις του, ιδίως σε θέματα όπως η στάση απέναντι στους ομοφυλόφιλους, για τους οποίους θεωρεί ότι οι νόμοι σε πολλές αφρικανικές χώρες είναι υπερβολικά αυστηροί, αλλά πρέπει να γίνεται σεβαστή η τοπική κουλτούρα.
Υποστηρικτής του διαλόγου μεταξύ των θρησκειών και των πολιτισμών, φέρνει μια μοναδική αφρικανική προοπτική στο Κονκλάβιο. Η εκλογή του θα αποτελούσε ιστορικό ορόσημο, καθώς θα ήταν ο πρώτος μαύρος Αφρικανός Πάπας στην ιστορία της Εκκλησίας. Το γεγονός ότι φέρει το όνομα “Πίτερ” (παραλλαγή του Πέτρος) προσθέτει μια ακόμη διάσταση στις συζητήσεις περί της προφητείας του Αγίου Μαλαχία.
Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλα (Ιταλία, 60 ετών)
Ο Λατίνος Πατριάρχης Ιεροσολύμων είναι πολύ νεότερος από άλλους υποψήφιους και έχει μετατραπεί από «αουτσάιντερ» σε σοβαρό φαβορί. Είναι επικεφαλής των Καθολικών στους Αγίους Τόπους σε μία περίοδο έντονων γεγονότων στη Μέση Ανατολή.
Η εκλογή του Πιτσαμπάλα θα αποτελούσε σημαντικό γεωπολιτικό γεγονός, σε μια εποχή που η Εκκλησία έχει επικρίνει την κυβέρνηση του Νετανιάχου. Είναι επίσης σπουδαίος μελετητής της Βίβλου και προσωπικός εκλεκτός του Πάπα Φραγκίσκου, που τον καλούσε σχεδόν καθημερινά. Αναμένεται να συγκεντρώσει ψήφους στο κονκλάβιο, και αν δεν εκλεγεί τώρα λόγω ηλικίας, θα είναι δυνατός υποψήφιος στο μέλλον.
Μάριο Γκρετς (Μάλτα, 68 ετών)
Γνωστός για τις παραδοσιακές του απόψεις, αλλά ταυτόχρονα έχει καλέσει την Εκκλησία να «μάθει μια νέα γλώσσα» για να αντιμετωπίσει τις σύγχρονες προκλήσεις, όπως η στάση απέναντι στους ομοφυλόφιλους και τους διαζευγμένους.
Η ισχυρή προσωπικότητα και η υποστήριξή του για τη συνεχιζόμενη εκκλησιαστική παράδοση τον καθιστούν έναν ενδιαφέροντα υποψήφιο για τους πιο παραδοσιακούς καθολικούς.
Ρομπέρ Σαρά (Γαλλική Γουινέα, 79 ετών)
Ακόμη μια πιθανότητα για να γίνει ο πρώτος μαύρος Πάπας. Αν και η ηλικία του αποτελεί περιοριστικό παράγοντα, η συντηρητική του στάση και η έντονη αντίθεσή του στην «ιδεολογία φύλου» τον καθιστούν δημοφιλή ανάμεσα στους πιο συντηρητικούς κύκλους της Εκκλησίας.
Η εμπειρία του και η δέσμευσή του στις παραδοσιακές αξίες του καθολικισμού ενδέχεται να τον φέρουν κοντά στο αξίωμα του Πάπα.
Προφητεία του Αγίου Μαλαχία και ο “Πέτρος ο Ρωμαίος”
Μια από τις πιο μυστηριώδεις προφητείες στην Καθολική παράδοση είναι αυτή του Αγίου Μαλαχία, που περιέχει 112 προφητικά αποφθέγματα για ισάριθμους Πάπες. Ο τελευταίος αναφέρεται ως:
“Petrus Romanus” – Πέτρος ο Ρωμαίος, «ο οποίος θα ποιμάνει τα πρόβατά του μέσα σε πολλές θλίψεις· στο τέλος, η Ρώμη θα καταστραφεί και ο τρομερός Κριτής θα κρίνει τον λαό Του».
Αν η λίστα του Μαλαχία είναι αυθεντική, τότε ο διάδοχος του Φραγκίσκου θα είναι ο τελευταίος Πάπας. Το γεγονός ότι τρεις από τους υποψηφίους – ο Πιέτρο Παρολίν, ο Πέτερ Έρντο και ο Πίτερ Τέρκσον – φέρουν παραλλαγές του ονόματος “Πέτρος” έχει προκαλέσει ιδιαίτερη αίσθηση στους κύκλους που παρακολουθούν εσχατολογικές προφητείες. Ιδιαίτερα η πιθανή εκλογή του Παρολίν, με την ιταλική καταγωγή του που θα τον καθιστούσε κυριολεκτικά “Πέτρο Ρωμαίο”, έχει φουντώσει τις συζητήσεις γύρω από την προφητεία. Αν και η Εκκλησία δεν αναγνωρίζει επισήμως την προφητεία, η σύμπτωση εξακολουθεί να τροφοδοτεί σενάρια και ερμηνείες.
Μετά από δύο ημέρες συνεδριάσεων και αρκετούς γύρους ψηφοφορίας, το Κονκλάβιο δεν έχει καταλήξει ακόμη στην εκλογή του νέου Πάπα. Η διαδικασία απαιτεί πλειοψηφία δύο τρίτων (89 ψήφους) για την εκλογή, ενώ κανένας υποψήφιος δεν έχει συγκεντρώσει ακόμη αυτό το ποσοστό. Ο καπνός από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα παραμένει μαύρος, υποδηλώνοντας ότι οι Καρδινάλιοι συνεχίζουν τις διαβουλεύσεις τους. Καθώς το Κονκλάβιο εξελίσσεται, το ερώτημα δεν είναι μόνο ποιος θα εκλεγεί, αλλά ποια Εκκλησία θα εκπροσωπήσει: μια Εκκλησία που επιμένει στην αποστολική αυστηρότητα ή μια Εκκλησία που επιλέγει ποιμαντική κατανόηση και διαπολιτισμική προσαρμογή; Οι υποψήφιοι εκπροσωπούν διαφορετικές προσεγγίσεις και ισορροπίες:
Οι Παρολίν, Ταγκλέ και Πιτσαμπάλα εκπροσωπούν την πιο μεταρρυθμιστική πτέρυγα που επιθυμεί τη συνέχιση της προσέγγισης του Πάπα Φραγκίσκου.
Οι Έρντο, Σαρά και Γκρετς εκφράζουν μια πιο παραδοσιακή στάση, επιμένοντας στην αυστηρή προσήλωση στη διδασκαλία.
Ο Τέρκσον θα μπορούσε να αποτελέσει μια συμβιβαστική επιλογή μεταξύ των δύο ρευμάτων.
Ποιος θα σταθεί τελικά στο μπαλκόνι της Αγίας Έδρας ως Petrus Romanus ή όχι — μόνο το Άγιο Πνεύμα γνωρίζει, καθώς οι Καρδινάλιοι συνεχίζουν τις προσευχές και τις ψηφοφορίες τους.
