Γράφει ο Δημήτρης Λάμπρου
Συνδεδεμένο με την ιστορία της Λιβαδειάς το βαμβάκι, διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό την ίδια την πόλη από πολλές απόψεις, ακόμα και αρχιτεκτονικά/πολεοδομικά. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες περιόδους για τη Λιβαδειά και για τη συλλογή αλλά και επεξεργασία του βαμβακιού ήταν αυτή του μεσοπολέμου. Κυρίως μετά τη χρεοκοπία του 1932 και σε πείσμα των προβλέψεων από ειδικούς της εποχής, η Ελλάδα το 1935 είχε ήδη ανακάμψει οικονομικά, παρά την πολιτική αστάθεια και την αναβίωση του Εθνικού διχασμού.
Αυτή την εποχή τα εργοστάσια επεξεργασίας βάμβακος συνεχίζουν να αποτελούν την παραδοσιακή βιομηχανία της Λιβαδειάς, που κατέστη κέντρο της βαμβακουργίας στην Ελλάδα για δύο προφανείς λόγους: την εύφορη κοιλάδα που αργότερα με την αποξήρανση της Κωπαΐδας έγινε μια χρυσοφόρος πεδιάδα και τη χρήση της Ερκυνας ως κινητήριας δύναμης για τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις πριν από την έλευση ηλεκτρισμού και των πετρελαιομηχανών. Τα εργοστάσια αυτά, έχοντας περάσει περιόδους ακμής αλλά και αντίστοιχες κάμψης, βρίσκονταν σε πλήρη λειτουργία απασχολώντας εργατικό δυναμικό από τις φτωχογειτονιές της πόλης. Ηταν 15 στον αριθμό και εγκατασπαρμένα κατά την παράδοση τα περισσότερα στις όχθες της Ερκυνας. Τα εργοστάσια αυτά ήταν τα εξής:
- Εκκοκκιστήριο Βασ. Γούλα.
- Εκκοκκιστήριο Ν. Δάλκα.
- Εκκοκκιστήριο Γ. Ιωάννου.
- Εκκοκκιστήριο και Νηματουργείο των Θ. Καβρή, Ευστ. Πανουργιά, Θ. Ροζανίτου και Δ. Χατζοπούλου. Το μεγάλο αυτό βιομηχανικό συγκρότημα είχε δύο εγκαταστάσεις, την πρώτη στην οδό Τροφωνίου κοντά στις πηγές και τη δεύτερη στη γωνία της οδού Τροφωνίου με την Πλατεία Μητροπόλεως ή Αθ. Διάκου.
- Εκκοκκιστήριο των αδερφών Σπυρίδωνος και Πάνου Μαγκλάρα, που ήταν εγκατεστημένο στη γωνία των οδών Λεβάδου και Κατσιώτου.
- Εκκοκκιστήριο και Νηματουργείο των Ιωαν. και Γεωργίου Μέγα και Ν. Δαρόπουλου. Οι εγκαταστάσεις του ήταν στη βόρεια είσοδο της πόλης, στην περιοχή Πλαλίστρα.
- Εκκοκκιστήριο και Νηματουργείο των αδερφών Νικολάου και Αγαμέμνονος Μουρίκη, που βρισκόταν στη διασταύρωση της οδού Θεσσαλονίκης με την οδό που οδηγεί στον Σιδηροδρομικό σταθμό και στον Ορχομενό.
- Εκκοκκιστήριο Ιωαν. Παπαϊωάννου, που βρισκόταν στη γέφυρα της οδού Δημάρχου Ανδρεαδάκη.
- Εκκοκκιστήριο και Νηματουργείο των αδερφών Ιωάννου και Βασιλείου Πασχάλη, στην οδό Γεωργαντά, στη γέφυρα της Ταμπάχνας.
- Εκκοκκιστήριο του Ευθυμίου Σαμαρτζή, που λειτουργούσε στη διασταύρωση των οδών Φίλωνος και Θεσσαλονίκης.
- Εκκοκκιστήριο Γεωργίου Ρήγα.
- Εκκοκκιστήριο και Νηματουργείο των αδερφών Γεωργίου, Ευθυμίου και Σπυρίδωνος Στράγκα. Το εργοστάσιο το αποτελούσαν δύο εγκαταστάσεις, η μία απέναντι από την άλλη, στις δύο όχθες της Ερκυνας στην οδό Τροφωνίου.
- Εκκοκκιστήριο Επαμεινώνδα Φακοπούλου.
- Εκκοκκιστήριο των Ε., Στ. και Χρ. Χουτζούμη, που ήταν εγκατεστημένο στην οδό Ιωάννη Λάππα.
- Εκκοκκιστήριο Ραφτόπουλου. Μερικά από τα εργοστάσια διακρίνονται στις φωτογραφίες κάτω.
Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον εμφανίζει ο τρόπος συλλογής του βαμβακιού, αλλά και οι συνθήκες εργασίας στα εκκοκκιστήρια και στα νηματουργεία του μεσοπολέμου. Συνθήκες που καθόριζαν τον ρυθμό της καθημερινότητας κι έδιναν τον τόνο στη ζωή της πόλης όχι μόνο το φθινόπωρο, αλλά ολόκληρο τον χρόνο. Ωστόσο αυτό θα το παρακολουθήσουμε στο επόμενο σημείωμα.
Χορηγός
