Η πρόληψη και η αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης ήταν το θέμα της διαδικτυακής ημερίδας που διοργάνωσε το ΚΜΟΠ – Κέντρο Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Erasmus+ έργου «Co–Happiness: Happy and safe in the Community». Σκοπός της ημερίδας ήταν η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα σημάδια και τις συνέπειες της κακοποίησης και κακομεταχείρισης παιδιών προκειμένου να αποτραπούν τέτοια φαινόμενα, αλλά και να υποστηριχθούν τα ίδια τα παιδιά ώστε να αναγνωρίζουν και να μιλούν πιο ανοιχτά για ανάλογα περιστατικά. Για την επίτευξη του τελευταίου σκοπού μάλιστα, η ομάδα υλοποίησης του έργου ανέπτυξε ένα διαδικτυακό παιχνίδι, «ο Happy σε αποστολή», το οποίο στοχεύει στην ενδυνάμωση και αυτεπίγνωση των παιδιών.
Τη συζήτηση, την οποία παρακολούθησαν περισσότερα από 160 άτομα, συντόνισε η δημοσιογράφος Μάιρα Μπάρμπα και κατά τη διάρκειά της συζητήθηκαν όροι όπως συμμορία, οριοθέτηση και «ασφαλές άγγιγμα». Εκτενής αναφορά έγινε επίσης στα είδη της παιδικής κακοποίησης, στους φορείς και στο νομικό πλαίσιο για την προστασία των παιδιών.
Στον χαιρετισμό της η Γενική Διευθύντρια του ΚΜΟΠ και αντιπρόεδρος της Συνομοσπονδίας Οικογενειακών Οργανώσεων Ευρώπης (COFACE), δρ. Αντωνία Τορρένς, επισήμανε ότι «η παιδική κακοποίηση είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο και σημαντικό θέμα γιατί τα τραύματα της παιδικής ηλικίας μάς συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή». Στόχος, πρόσθεσε, πρέπει να είναι η πρόληψη, στο πλαίσιο της οποίας έχει αναπτυχθεί και το πρόγραμμα Live Without Bullying, το οποίο μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας που διαθέτει παρέχει εικοσιτετράωρη υποστήριξη σε παιδιά και γονείς. Η δρ. Τορρένς, ως επικεφαλής του προγράμματος Live Without Bullying, προανήγγειλε μάλιστα πως από το φθινόπωρο θα είναι διαθέσιμη στο κοινό και μία ανάλογη δράση που θα αφορά στον χώρο του αθλητισμού και θα αποσκοπεί στην ενημέρωση και την εκπαίδευση των προπονητών για την διαχείριση φαινομένων κακοποίησης.
Η παιδοψυχολόγος και συγγραφέας, Αλεξάνδρα Καππάτου, αναφέρθηκε στις έννοιες της οριοθέτησης, της πειθάρχησης και της τιμωρίας, συμπληρώνοντας ότι συχνά το όριο μεταξύ τους είναι δυσδιάκριτο από τους γονείς. «Τα όρια δεν είναι αυθαίρετα. Αποσκοπούν στο να βοηθήσουμε το παιδί να αναπτύξει ωριμότητα και τις αναγκαίες δεξιότητες για να προστατευθεί» είπε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ότι η σχέση της οριοθέτησης και της εκπαίδευσης ενός παιδιού δεν πρέπει να είναι ανταλλακτική και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να περιλαμβάνει τη σωματική τιμωρία, η οποία επιστημονικά έχει αποδειχθεί πως είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να του συμβεί.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν επίσης τα έως τώρα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος στις έξι συμμετέχουσες χώρες (Ολλανδία, Πορτογαλία, Φινλανδία, Ελλάδα, Ιταλία, Ρουμανία) και η οποία αφορά τις επιτυχείς παρεμβάσεις για την πρόληψη του φαινομένου μέσω του κοινωνικού κεφαλαίου και των συλλογικών προσεγγίσεων αποτελεσματικότητας. Μεταξύ άλλων, επισημάνθηκε η ανάγκη να ληφθούν περισσότερα παιδοκεντρικά μέτρα για τη διαχείριση υποθέσεων παιδικής κακοποίησης και κακομεταχείρισης καθώς παρατηρήθηκε πως παρότι υπάρχουν μέθοδοι και στρατηγικές για την πρόληψη και καταπολέμηση του φαινομένου, ελάχιστες πρακτικές είναι φιλικές προς το παιδί. Όπως τόνισε η κοινωνιολόγος και ερευνήτρια του έργου, Μαρία Έλλη Δουφεξή Καπλάνη, οι περισσότερες πρακτικές εστιάζουν στη διαχείριση των υποθέσεων, παρά στην πρόληψη του φαινομένου. Μάλιστα πολλές πρακτικές επικεντρώνονται στην υποστήριξη των παιδιών και των οικογενειών τους, μετά και όχι πριν την τέλεση του περιστατικού κακοποίησης. Τα βασικά ευρήματα της έρευνας δείχνουν επίσης ότι είναι μικρός ο αριθμός των πρακτικών που εστιάζουν στην εκπαίδευση των επαγγελματιών πρώτης γραμμής και των δασκάλων για την αναγνώριση των ενδείξεων κακοποίησης ή για τη διαχείριση πιθανών υποθέσεων.
Από το Σωματείο Ελίζα, η δρ. Κλινικής Ψυχολογίας Τίνια Απέργη αναφέρθηκε στο «ασφαλές άγγιγμα», ένα καινοτόμο πρόγραμμα πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης και εκπαίδευση των παιδιών ηλικίας 5 – 9 ετών. Η ίδια παρουσίασε τους επικρατέστερους μύθους γύρω από την παιδική κακοποίηση, υπογραμμίζοντας πως πολλές από τις αντιλήψεις που επικράτησαν στο παρελθόν πλέον έχουν διαψευσθεί. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η άποψη ότι κάποιος άγνωστος προς το παιδί είναι συνήθως εκείνος που μπορεί να διαπράξει σεξουαλική κακοποίηση. Η πραγματικότητα όμως, πρόσθεσε, είναι ότι εννέα στις δέκα περιπτώσεις γίνονται από κάποιον που το παιδί γνωρίζει ήδη και εμπιστεύεται.
Στο πρωτόκολλο αναγνώρισης και διαχείρισης παιδιών, για τα οποία υπάρχει υποψία σωματικής κακοποίησης, αναφέρθηκε ο ψυχοθεραπευτής και εξωτερικός συνεργάτης του Σωματείου Ελίζα, Κωνσταντίνος Φύσσας, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην εκπαίδευση των επαγγελματιών. «Ο ρόλος μας δεν θα πρέπει να περιοριστεί στη συμβουλή. Θα πρέπει να μην δώσουμε υποσχέσεις που δεν μπορούμε να τηρήσουμε και να αφήσουμε τα παιδία να εκφραστούν με δικά τους λόγια. Δεν εκφράζουμε αποδοκιμασία ή αμφισβήτηση. Δεν βιαζόμαστε να δώσουμε διαβεβαιώσεις και αποφεύγουμε να κάνουμε μάθημα» είπε.
Από την πλευρά της η παιδαγωγός, ερευνήτρια και διευθύντρια δημοτικού σχολείου, Μαρία Βλαχάκη αναφέρθηκε στον καταλυτικό ρόλο του σχολείου στην αντιμετώπιση κακοποιητικών συμπεριφορών, υπογραμμίζοντας την ανάγκη οι εκπαιδευτικοί να είναι ευαισθητοποιημένοι, αλλά και να έχουν επικαιροποιημένη γνώση τόσο για την προστασία όσο και για τα δικαιώματα του παιδιού. Ακολούθως, η επιμελήτρια ανηλίκων, Χαρά Γαλανού, επικεντρώθηκε στις μορφές της παιδικής κακοποίησης και στους αρμόδιους φορείς για την προστασία των παιδιών. Όπως χαρακτηριστικά είπε «δεν υπάρχει παιδί που να έχει προχωρήσει στην παραβατικότητα, το οποίο να μην έχει παραμεληθεί ή κακοποιηθεί προηγουμένως».
Στην επισκόπηση του έργου και στην παρουσίαση του παιχνιδιού «ο Happy σε αποστολή» προχώρησε η διαχειρίστρια του Co-Happiness, Αφροδίτη Αζάρη. Όπως εξήγησε, το παιχνίδι απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 6 – 9 ετών και σχεδιάστηκε με στόχο να τα βοηθήσει να ενημερωθούν για καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την προσωπική τους ασφάλεια καθώς και για το πώς μπορούν να αντιδράσουν προκειμένου να προστατευθούν. Το παιχνίδι, πρόσθεσε η κ. Αζάρη, βασίστηκε σε γνώσεις και εμπειρίες παιδιών ούτως ώστε το περιεχόμενό του να μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητό και να διατηρηθεί στη μνήμη των παιδιών.
Το ευρωπαϊκό έργο Co-Happiness έχει στόχο να βοηθήσει στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης καθώς και την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις μορφές και συνέπειες που μπορεί να έχει. Μέσα από ποικίλες δραστηριότητες και δουλεύοντας με εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες, το έργο αναζητά τρόπους για την καταπολέμηση του φαινομένου. Συγκεκριμένα, έχει αναπτυχθεί ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι για την εκπαίδευση των παιδιών ώστε να αναγνωρίζουν και να μιλούν πιο ανοιχτά για περιστατικά κακοποίησης. Το έργο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Erasmus+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και περιλαμβάνει 9 εταίρους.