Γράφει ο Δημήτρης Λάμπρου
Σαράντα έξι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη μεγάλη νίκη του Λεβαδειακού επί του Αρη Θεσσαλονίκης στις 3 Ιανουαρίου του 1973, μια νίκη που σημάδεψε ποδοσφαιρικά μια ολόκληρη γενιά Λιβαδειτών. Γιατί έχω την αίσθηση ότι ο Λεβαδειακός άρχισε να υπολογίζεται στο ελληνικό ποδοσφαιρικό χρηματιστήριο από τον καιρό που νίκησε με 1-0 τον Αρη Θεσσαλονίκης και τον απέκλεισε από την επόμενη φάση του Κυπέλλου Ελλάδος σε μια εποχή που o θεσμός αυτός ήταν περίπου ισάξιος με εκείνον του πρωταθλήματος.
Το μεγάλο παιχνίδι διεξήχθη μια παγωμένη Τετάρτη στο στάδιο της βοιωτικής πρωτεύουσας, όταν το ημερολόγιο έδειχνε 3 Ιανουαρίου 1973. Εξαρχής έμοιαζε μια μάχη του Δαβίδ με τον Γολιάθ και όχι μόνο, διότι τις αντίπαλες ομάδες τις χώριζε μια ολόκληρη ποδοσφαιρική κατηγορία. Κυρίως βάραινε το γεγονός ότι ο Αρης Θεσσαλονίκης εκείνης της περιόδου περιελάμβανε στο ρόστερ του παίκτες μεγάλης ποδοσφαιρικής αξίας και σημαντικής εμπειρίας σε δύσκολα παιχνίδια, οι οποίοι δεν πτοούνταν από καυτές έδρες, όπως είχε τότε φήμη η Λιβαδειά.
Πράγματι, ποδοσφαιριστές όπως ο Νίκος Χρηστίδης, διεθνής γκολκίπερ, ο Πάλλας, ο Ναλμπάντης, ο Δράμπης, ο Κουμαριάς, ο Αλεξιάδης, ο Κόκκορης διέγραψαν μια σπουδαία πορεία στο ελληνικό ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι, χρίστηκαν οι περισσότεροι διεθνείς και προσέφεραν πολλά στο ποδόσφαιρο. Η διαφορά δυναμικότητας με τον Λεβαδειακό ήταν περισσότερο από εμφανής, καθώς οι πράσινοι είχαν βέβαια να αντιπαρατάξουν ένα σφιχτοδεμένο σύνολο που προπονούσε εξαιρετικά ο Τάκης Παπουλίδης, αλλά σε επίπεδο μονάδων οποιαδήποτε σύγκριση με τους παίκτες του Αρη έμοιαζε καταδικαστική, τουλάχιστον στα χαρτιά. Ομως τα χαρτιά δεν κερδίζουν αγώνες…
Λένε ότι το ποδόσφαιρο είναι το πιο συναρπαστικό και το πλέον λαοφιλές ομαδικό σπορ, διότι δεν κερδίζει πάντα ο καλύτερος. Στην περίπτωση που εξετάζουμε αυτό επιβεβαιώθηκε πλήρως.
Η αδημονία για το μεγάλο παιχνίδι σε ολόκληρη την πόλη ήταν διάχυτη. Συνέβαλε πιθανώς το εορταστικό κλίμα των ημερών, αλλά δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι ολόκληρη η Λιβαδειά συζητούσε για το ματς Λεβαδειακού-Αρη. H Τετάρτη 3 Ιανουαρίου 1973 ήταν μια παγωμένη ημέρα με ψιλόβροχο που γινόταν κατά περιόδους χιονόνερο. Αυτό δεν εμπόδισε περίπου 5.000 Λιβαδείτες να παρευρεθούν στον αγώνα. Επισήμως τα εισιτήρια ήταν 3.484 και οι εισπράξεις ανήλθαν στο σημαντικό για την εποχή ύψος των 143.200 δραχμών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η προσέλευση των θεατών ήταν τόσο μεγάλη που δημιουργήθηκαν προβλήματα στην είσοδό τους στο γήπεδο, ενώ, για πολλούς από εμάς που ήμαστε παρόντες σε παιδική ηλικία, το ματς έμεινε αξέχαστο και για το κρύο, καθώς τότε τα παιδιά φορούσαν και το χειμώνα κοντό παντελόνι…
Ο δρόμος της νίκης
Το παιχνίδι ξεκίνησε ήρεμα, όμως δεν συνεχίστηκε έτσι. Μόλις στο 5΄ ο Λεβαδειακός σημείωσε το 1-0 που έμελλε να είναι το τελικό σκορ του θριάμβου του. Η φάση εξελίχθηκε ως εξής. Ο Σαϊπάς εκτέλεσε φάουλ –σαν μικρό κόρνερ που λένε οι αθλητικογράφοι– και η μπάλα έφθασε έξω από την περιοχή στον Τάκη τον Λούλο. Αυτός με ένα καταπληκτικό σουτ έστειλε την μπάλα να αναπαυτεί στο βάθος της εστίας του σπουδαίου Χρηστίδη και ενώ η αμυντική διάταξη του Αρη είχε εξουδετερωθεί.
Ακόμη και μετά το 1-0 πάντως οι φίλαθλοι, αλλά νομίζω και οι παίκτες, δεν είχαν πιστέψει στη νίκη. Και πράγματι ο Αρης αντέδρασε. Στο 11΄ ο Συρόπουλος σούταρε πολύ δυνατά προς την εστία του Λεβαδειακού, όμως ο τερματοφύλακας Αγνιάδης με εξαιρετική επέμβαση αποσόβησε την ισοφάριση. Μετά από αυτή τη φάση οι παίκτες του Λεβαδειακού αναθάρρησαν και όπως συμβαίνει σε αυτές στις περιπτώσεις, προϊόντος του χρόνου, η πίστη στην επιτυχία μεγάλωνε. Οι παίκτες του Αρη έδειχναν ακόμη έκπληκτοι από την αντίσταση του Λεβαδειακού και συνέχιζαν να επιτίθενται χωρίς σύστημα, χωρίς σχέδιο.
Ο Λεβαδειακός και οι παίκτες έβλεπαν τα κενά που οι ασύνδετες επιθέσεις του Αρη άφηναν στην άμυνά του και το εκμεταλλεύονταν. Στο 22΄ ο Βουδούρης βρέθηκε ενώπιος ενωπίω με τον Χρηστίδη, αλλά έχασε το γκολ. Δυο λεπτά αργότερα και πάλι ο Βουδούρης σε μια από τις γνώριμες επελάσεις του σταμάτησε ξανά πάνω στον διεθνή τερματοφύλακα του Αρη και δεν μπόρεσε να καθαρίσει, όπως λέμε, το παιχνίδι. Δεν κατάφερε να σημειώσει το 2-0 ούτε ο Βασιλαράκος στο 25΄, ενώ στο 28΄ ο Λούλος από υπερβολική προσήλωση στο ομαδικό ποδόσφαιρο, αντί να σουτάρει, προτίμησε την πάσα στον Βουδούρη, ο οποίος εξουδετερώθηκε. Ολα αυτά ανέδειξαν ήρωα τον Χρηστίδη στο πρώτο ημίχρονο το οποίο έκλεισε με μια ακόμη χαμένη ευκαιρία από πλευράς Λεβαδειακού με πρωταγωνιστή τον Νικολάου. Ο Αρης το μόνο αξιόλογο που πέτυχε ήταν στο 34΄, όταν είχε δοκάρι σε σουτ του Παπαϊωάννου.
Το δεύτερο ημίχρονο
Στο δεύτερο ημίχρονο, όταν το παιχνίδι μπορεί να ονομαστεί λασπομαχία γιγάντων λόγω της συνεχιζόμενης βροχής, οι παίκτες του Αρη συνειδητοποίησαν ότι ο Λεβαδειακός είναι αποφασισμένος να πουλήσει ακριβά το τομάρι του και εισήλθαν στον αγωνιστικό χώρο περισσότερο μαχητικοί. Από την πλευρά τους οι παίκτες του Λεβαδειακού, γνωρίζοντας ότι τους χωρίζουν μόλις 45΄ από μια πανελλήνιας απήχησης νίκη επί ενός σπουδαίου αντιπάλου, ήταν φυσικό να υπερβάλουν εαυτόν και να δώσουν όλες τους τις δυνάμεις για τη διατήρηση του προβαδίσματος.
Οι άγριες και συγκρουόμενες διαθέσεις των αντιπάλων στον αγωνιστικό χώρο, ο καιρός που χειροτέρευε –πλέον το χιονόνερο μαστίγωνε τους παίκτες–, θυμάμαι την εντελώς βρεγμένη φανέλα του Δράμπη, η εμφανής αγωνία των φιλάθλων και των παραγόντων έδιναν στον αγώνα μια άγρια ομορφιά, μια επική διάσταση. Είναι ενδιαφέρον να τονιστεί ότι η τακτική που επέλεξε να αγωνιστεί ο Λεβαδειακός στο δεύτερο ημίχρονο ήταν πρωτοποριακή και πιθανόν αιφνιδίασε τους Αρειανούς. Διότι, ενώ όλοι φυσιολογικά ανέμεναν η ομάδα της Λιβαδειάς λόγω κούρασης αλλά και διαφοράς δυναμικότητας να κλειστεί στην άμυνά της με σκοπό να διατηρήσει το 1-0, ο Λεβαδειακός ξεχύθηκε στην επίθεση σαν να ήταν αυτός η ομάδα Α’ Εθνικής. Πάλι ο Βουδούρης έχασε από βιασύνη την πρώτη ευκαιρία στο 55΄. Στο 57΄ ο Βασιλαράκος ανετράπη μέσα στην περιοχή του Αρη, αλλά ο διαιτητής Λυμπέρης έδειξε «παίζετε» υπό τις όχι κόσμιες αποδοκιμασίες των φιλάθλων. Νέα ευκαιρία στο 62΄απώλεσε για τον Λεβαδειακό ο Νικολάου σουτάροντας προ του Χρηστίδη άουτ.
Σε μια τελευταία προσπάθεια να γυρίσουν το παιχνίδι αποδύθηκαν οι παίκτες του Αρη στα 25 λεπτά που απέμεναν, όμως και πάλι συνάντησαν τη σθεναρή αντίσταση των ποδοσφαιριστών του Λεβαδειακού. Οι επιθέσεις των κιτρίνων της Θεσσαλονίκης δεν τελεσφόρησαν και η ομάδα της Λιβαδειάς βγήκε ξανά μπροστά: στο 75΄ ο Χρηστίδης έδειξε την κλάση του σε σουτ που επεχείρησε ο Καλαμπαλίκης, ενώ στο 85΄ ο Ναλμπάντης απέκρουσε στη γραμμή κεραυνό του Νικολάου. Στα τελευταία 5 λεπτά η αγωνία έχει φτάσει στο κατακόρυφο. Το άγχος προ της διαφαινόμενης μεγάλης νίκης είχε καταβάλει τους παίκτες του Λεβαδειακού και οι Αρειανοί προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν το γεγονός.
Ο αθλητικός συντάκτης Βασίλης Χατζηγιάννης, που ήταν παρών στη Λιβαδειά για λογαριασμό της Αθλητικής Ηχούς, δίνει με γλαφυρό τρόπο την περιγραφή των τελευταίων στιγμών του παιχνιδιού: «Και πέρασαν ακόμη πέντε ολόκληρα δραματικά και συγκλονιστικά λεπτά γεμάτα αγωνία και δια τις δύο ομάδες διά να λήξη ο αγών με την ιστορική νίκη του Λεβαδειακού του οποίου οι παίκτες με το σφύριγμα της λήξεως αποθεώθησαν από τους οπαδούς των. Είναι πράγματι μια μεγάλη νίκη αυτή του Λεβαδειακού που απέδειξε ότι στο ποδόσφαιρο όλα μπορούν να συμβούν και ότι οι γίγαντες δεν είναι πάντα γίγαντες όσους εντυπωσιακούς και μεγάλους τίτλους και εάν έχουν…».
\
Η συνολική αποτίμηση του αγώνα που κάνει ο Χατζηγιάννης είναι πολύ κοντά στην πραγματικότητα όπως αυτή εξελίχθηκε εντός του αγωνιστικού χώρου. Το συμπέρασμα προκύπτει από τις μαρτυρίες για τον αγώνα που συνέλεξα αλλά και από τη γενικότερη αίσθηση της εποχής. Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι ο Λεβαδειακός με λίγη τύχη θα μπορούσε να σημειώσει και άλλα τέρματα και να δώσει θριαμβευτικές διαστάσεις και στο σκορ. Διότι η νίκη ήταν ούτως ή άλλως θρίαμβος που συντάραξε την ποδοσφαιρική Ελλάδα.
Από τον Λεβαδειακό διακρίθηκαν όλοι οι παίκτες, αλλά υπέρτεροι πρέπει να θεωρηθούν οι Ρίζος, Λούλος, Νικολάου.
Για τον Αρη, που μόνο κατά διαστήματα έδειξε ότι αυτή είναι η ομάδα της Α’ Εθνικής, ήρωας αναδείχτηκε πέρα από κάθε προσδοκία ο Νίκος Χρηστίδης και κάπως στάθηκαν οι Κουμαριάς, Ναλμπάντης, Γούναρης και Παπαϊωάννου.
Ο διαιτητής Λυμπέρης, με επόπτες τους Μαρίνο και Γερμανάκο, άφησε με πολλά παράπονα τον Λεβαδειακό, καθώς εκτός από την κλασική περίπτωση πέναλτι στο Βασιλαράκο που αγνόησε, επέτρεψε επίσης το σκληρό παιχνίδι του Αρη και δεν κράτησε τις καθυστερήσεις που ο ίδιος υπέδειξε.
Μετά το τέλος του αγώνα ο προπονητής του μεγάλου σε ποδοσφαιρική αξία Αρη, ο Βρετανός Μακ Γκίνες, παραδέχτηκε την ανωτερότητα του Λεβαδειακού και συνεχάρη τον προπονητή του Τάκη Παπουλίδη.
Οι συνθέσεις.
ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ: Αγνιάδης, Ερμείδης, Τόλιας, Καλούδης (38΄ Λαγός), Ρίζος, Κόλλιας, Βουδούρης, Σαϊπάς, Βασιλαράκος (76΄ Καλαμπαλίκης), Νικολάου, Λούλος.
ΑΡΗΣ: Χρηστίδης, Πάλλας, Ναλμπάντης, Κουμαριάς, Σεμερτζής, Γούναρης, Κωνσταντινίδης (57΄ Παπαμιχαήλ), Συρόπουλος, Παπαϊωάννου, Δράμπης (77΄ Μπαλάφας), Κόκκορης.
Μερικά ακόμη στοιχεία
Στην περίοδο 1972-1973 ο Λεβαδειακός για το Κύπελλο Ελλάδος απέκλεισε στον πρώτο γύρο την Χαλκίδα. Το παιχνίδι έγινε στις 15 Οκτωβρίου 1972 και η ομάδα της Λιβαδειάς κέρδισε 1-0 με γκολ και πάλι του Λούλου. Στον δεύτερο γύρο κληρώθηκε με τον Αρη τον οποίο και νίκησε 1-0 και στον τρίτο αποκλείστηκε από τον Πανδραμαϊκό. Στο πρωτάθλημα αυτής της χρονιάς στη Β’ Εθνική ο Λεβαδειακός τερμάτισε 9ος, ενώ πρώτη αναδείχτηκε η ομάδα της Λάρισας.
Ο Αρης είχε κατακτήσει το Κύπελλο Ελλάδος το 1971, ενώ την περίοδο 1972-1973 τερμάτισε κι αυτός 9ος αλλά στην Α΄ Εθνική.
