του Δημήτρη Λάμπρου
Η ρήση αποδίδεται στην Τζόνι Μίτσελ, εκείνη την κυρία από το μακρινό Σεκάτσουαν, που με τη θλιμμένη, αισθαντική της φωνή τραγουδούσε τα μπλουζ: «Τη δεκαετία του 60s αποφασίσαμε να σώσουμε τον κόσμο. Όταν είδαμε ότι δεν μπορούμε,, τη δεκαετία του 70sαποφασίσαμε να σώσουμε τον εαυτό μας. Κι όταν είδαμε ότι δεν μπορούμε τη δεκαετία του 80s αποφασίσαμε να κάνουμε λεφτά».
Με ενάργεια και λακωνικότητα, η Μίτσελ σαρκάζει την πορεία της γενιάς της αμφισβήτησης, των παιδιών των λουλουδιών (που μουσικά εκφράστηκε από το ροκ εν ρολ) προς την ενσωμάτωση με την σταδιακή αλλά πλήρη επικράτηση μετά το 1980 του λεγόμενου νεοφιλελευθερισμού στην οικονομική σφαίρα, του μεταμοντερνισμού στον χώρο των ιδεών, του απροκάλυπτου κυνισμού στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Βέβαια, αν η Τζόνι Μίτσελ γνώριζε την ελληνική πολιτική ιστορία, θα αντιλαμβανόταν ότι η πορεία από την αλλαγή του κόσμου ως τον ατομικό πλουτισμό δεν χρειάζεται να διαρκέσει δεκαετίες –μπορεί σε μια θητεία κυβερνητική ή και σε μισή να διανυθεί ολόκληρη.
Πραγματικά, στη διάρκεια της μεταπολίτευσης οι πολιτικές δυνάμεις που κατακτούσαν την εξουσία στη χώρα μας υπόσχονταν ριζικές, σχεδόν καθεστωτικές αλλαγές και πολλές αλλαγή του παγκόσμιου συσχετισμού ισχύος. Θυμηθείτε: 1981 Αλλαγή, 1989 Κάθαρση, 1996 Εκσυγχρονισμός, 2004 Επανίδρυση. Και μετά, καθώς η κρίση ξεσπά σφοδρή, ο χρόνος συμπυκνώνεται: 2009 Λεφτά υπάρχουν, 2012 Ζάππειο 1,2,3, 2015 Σκίσιμο Μνημονίων.
Για την κυβέρνηση Τσίπρα η διάψευση της φιλοδοξίας για την αλλαγή του κόσμου –στην περίπτωσή μας της Ευρωπαϊκής Ενωσης- υπήρξε ακαριαία, όσο και διδακτική για το πόσο μεγάλη εξακολουθεί να είναι η απόσταση ανάμεσα στη θεωρία των παιγνίων ή εκείνη του «καταλύτη των εξελίξεων» και στην πολιτική πράξη.
Ετσι λοιπόν, μόλις ένα μήνα μετά την εκλογική νίκη, η νέα κυβέρνηση έχει ήδη περάσει στο δεύτερο στάδιο. Στο «να σώσουμε τον εαυτό μας», δηλαδή τη χώρα. Ηδη από χθες το βράδυ ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έδωσε το σύνθημα με ένα στάτους στο FaceBook.
Αντιμετωπίζοντας θετικά την πολιτική βούληση της κυβέρνησης να προβεί στις απαραίτητες τομές, θα σταθούμε σε ορισμένα σημεία των επίσημων κατευθύνσεων που έδωσε ο πρωθυπουργός.
Γράφει ο πρωθυπουργός: «Να προχωρήσουμε γοργά στις σαρωτικές μεταρρυθμίσεις για την πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς και την ανασυγκρότηση της δημόσιας διοίκησης».
Ποιος δεν το θέλει αυτό; Το αίτημα, η απαίτηση και η υπόσχεση για τη θεραπεία των πληγών της δημόσιας διοίκησης είναι διαχρονικό και οι μέχρι τώρα προσπάθειες έχουν στεφθεί από πανηγυρική αποτυχία. Οι αντιστάσεις είναι ισχυρές, οι κυβερνήσεις δεν επιθυμούν να σπάσουν αβγά. Επιπλέον δεν μπορείς να μάθεις νέα κόλπα σε γέρικα σκυλιά, όπως λένε οι φίλοι μας οι Αμερικανοί. Η υλοποίηση της υπόσχεσης είναι ως εκ τούτου πολύ δύσκολη.
Για την πάταξη της φοροδιαφυγής είναι σημαντικό να ληφθεί υπ’ όψιν το ύψος των φόρων. Οταν η φορολογία έχει καταστεί δυσβάστακτη, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, οι περισσότεροι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες φοροδιαφεύγουν από ανάγκη. Κι άλλοι από αίσθηση αδικίας. Και αυτό το τελευταίο δεν καταστέλλεται με διοικητικά ή με ποινικά μέτρα.
Οσο για τη διαφθορά, ο Αλέξης Τσίπρας έχει τη μεγάλη ευκαιρία να ερευνήσει χωρίς σκοπιμότητες τα σκάνδαλα του παρελθόντος και να προχωρήσει στην επιβολή αυστηρών και χειροπιαστών κυρώσεων στους ενόχους. Είναι η ατιμωρησία που τρέφει τη διαφθορά και όχι η απουσία θεσμικού πλαισίου –που και αυτό είναι αδιανόητο για ευνομούμενη χώρα.
Συνεχίζει ο κ. Τσίπρας: «Να υλοποιήσουμε τη λαϊκή εντολή για άσκηση διακυβέρνησης της χώρας ξεκινώντας το ξήλωμα του καθεστώτος του Μνημονίου και των εκπροσώπων του στον κρατικό μηχανισμό». Ηδη έγραψα ότι αυτή –με διαφορετικά κατά καιρούς λόγια- ήταν η αρχική δημόσια προσέγγιση σχεδόν όλων των κυβερνήσεων που καταλάμβαναν την εξουσία και που στελέχωναν τον κρατικό μηχανισμό με ιδεολόγους/κομματικούς ή τεχνοκράτες/κομματικούς –ανάλογα με την κυρίαρχη της εποχής αφήγηση. Εδώ μόνο να ελπίσουμε μπορούμε ότι οι αλλαγές του Τσίπρα θα έχουν καλύτερο αποτέλεσμα από εκείνο των προηγούμενων, γιατί εγγύηση δεν υπάρχει καμία.
Στο τρίτο σημείο ο πρωθυπουργός αναφέρει: «Να διατηρήσουμε και να αυξήσουμε την πλατειά και πρωτοφανή λαϊκή ενότητα υλοποιώντας τον βασικό κορμό των δεσμεύσεών μας στα λαϊκά στρώματα».
Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση τις μέρες της διαπραγμάτευσης στο Eurogroup είχε υψηλή αποδοχή, ακόμα και στους πολίτες που δεν την ψήφισαν. Όμως πρόκειται για απαιτητικούς πολίτες και όχι –στην πλειονότητα των περιπτώσεων- για τυφλούς οπαδούς. Αυτό ενέχει πολιτικούς κινδύνους για τον ΣΥΡΙΖΑ, πολύ περισσότερο που οι επιδιώξεις των ομάδων των πολιτών που τώρα υποστηρίζουν την κυβέρνηση είναι αλληλοσυγκρουόμενες και κάποτε δεν τέμνονται πουθενά. Ούτε μεταξύ τους ούτε με την πραγματικότητα.
Ο Αλέξης Τσίπρας καταλήγει: «Να αξιοποιήσουμε τη γεωπολιτική δυναμική της χώρας στη διαπραγματευτική δύναμη της κυβέρνησης». Μια πρώτη παρατήρηση αφορά στη «γεωπολιτική δυναμική», στην οποία δεν πρέπει να αποδίδεται ο ρόλος του από μηχανής θεού που θα επουλώσει τις πληγές μιας ανεπαρκούς διοίκησης και μιας λανθασμένης πολιτικής.
Επιπλέον, η αξιοποίηση των γεωπολιτικών πλεονεκτημάτων της χώρας είναι από εκείνα τα πράγματα στην πολιτική που «γίνονται, αλλά δεν λέγονται». Αλλιώς υπάρχει μια ανωφελής ή και επιζήμια αίσθηση αναζήτησης γεωπολιτικού προστάτη, που είμαι σίγουρος ότι δεν αποτελεί κυβερνητική πρόθεση.
Συνολικά, το στάτους, η διακήρυξη, στο FB του Αλέξη Τσίπρα είναι όπως εγώ το περίμενα. Ενσωματώνει -υπαινικτικά αλλά ανιχνεύσιμα- αυτόν το ιδιαίτερο, καλλιεργημένο μέσα από την πολυκύμαντη ιστορία της, μεσσιανισμό της ελληνικής αριστεράς. Παράλληλα, θέτει το αίτημα του αστικού εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους που οφείλει η αριστερά να πραγματώσει –κι αυτή είναι επίσης μια δημοφιλής θεωρία στους κύκλους της ελληνικής αριστεράς. Για τις πράξεις της νέας κυβέρνησης, θα περιμένουμε ακόμα λίγο. Γι’ αυτές έχω την αίσθηση ότι σύντομα θα ανοιχτεί ένα ευρύ πεδίο κριτικής.
