του Δημήτρη Λάμπρου
Με αφορμή την αυριανή κινητοποίηση που διοργανώνει ο Σύλλογος Εργαζομένων Γενικού Νοσοκομείου Λιβαδειάς ας δούμε γιατί το ΕΣΥ νοσεί σοβαρά στο νευραλγικό τομέα των νοσηλευτών: Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ ως προς τον αριθμό νοσηλευτών ανά κάτοικο. Μόλις τέσσερις ανά χίλιους όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι οκτώ. Αυτή η στατιστική δεν είναι απλώς ένας αριθμός, είναι η απόδειξη μιας αργής διάλυσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Χιλιάδες νοσηλευτές έχουν ήδη εγκαταλείψει τα δημόσια νοσοκομεία άλλοι φεύγοντας για το εξωτερικό, άλλοι εγκαταλείποντας εντελώς το επάγγελμα. Το 2023 245 Έλληνες νοσηλευτές μετανάστευσαν κυρίως προς Κύπρο, Σουηδία και Αγγλία. Η αιμορραγία δεν δείχνει σημάδια ανάσχεσης γιατί κανείς δεν θέλει να δουλεύει σε ένα περιβάλλον που τον τσακίζει.
Πρώτος και πιο τοξικός λόγος φυγής: η ασυδοσία των προϊσταμένων. Σε πολλά νοσοκομεία, η διοικητική ιεραρχία έχει ξεφύγει από κάθε έννοια επαγγελματισμού και έχει μετατραπεί σε μηχανισμό εξουσίας. Οι προϊστάμενοι αντί να αποτελούν στήριγμα και οδηγό για το προσωπικό, λειτουργούν συχνά σαν μικροί μονάρχες. Κακοποιητικές συμπεριφορές, δημόσιες προσβολές, ψυχολογική χειραγώγηση και απειλές έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητας. Σύμφωνα με μελέτη του ΕΚΠΑ το 65% των νοσηλευτών δηλώνει ότι βιώνει gaslighting από ανωτέρους, ενώ σχεδόν οι μισοί σκέφτονται να φύγουν εξαιτίας αυτής της κατάστασης. Η εξουσία δεν ασκείται για τη βελτίωση της φροντίδας, αλλά για τη διατήρηση μικρών φέουδων φόβου.
Σε αυτό προστίθεται η οικονομική εξαθλίωση. Ο νεοδιορισμένος νοσηλευτής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης αμείβεται με 836 ευρώ, ο βοηθός με 736, ενώ στο Βέλγιο οι αντίστοιχοι μισθοί ξεπερνούν τα 2.400 ευρώ. Η ανισότητα είναι προσβολή, όχι απλώς διαφορά. Οι εξαντλητικές βάρδιες, οι συνεχείς εφημερίες και η έλλειψη ρεπό ή αδειών συμπληρώνουν την εικόνα ενός επαγγέλματος που ζητά από τους ανθρώπους του να είναι ακούραστοι και αόρατοι.
Η πανδημία αποκάλυψε πλήρως τα σαθρά θεμέλια του συστήματος. Οι νοσηλευτές κράτησαν τα νοσοκομεία όρθια με αυτοθυσία, όμως αντί για αναγνώριση, βρήκαν μπροστά τους αδιαφορία και διοικητική αλαζονεία. Τώρα πια, φεύγουν μαζικά, όχι μόνο για καλύτερους μισθούς αλλά για αξιοπρέπεια, για ένα περιβάλλον όπου η φωνή τους μετράει και η δουλειά τους εκτιμάται.
Το ΕΣΥ δεν «νοσεί» απλώς. Εχει υποστεί πολυοργανική ανεπάρκεια. Αν δεν αντιμετωπιστεί η κουλτούρα εξουσίας, η αδικία στις αμοιβές και η εξόντωση του προσωπικού δεν θα μείνουν γιατροί και νοσηλευτές να σώσουν κανέναν. Και τότε, ο ασθενής δεν θα είναι το σύστημα. Θα είναι ολόκληρη η κοινωνία.
