Του Δημήτρη Λάμπρου
Η απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να επιβάλει υψηλούς δασμούς στις εισαγωγές αυτοκινήτων και ανταλλακτικών σηματοδοτεί μια ουσιαστική μεταβολή στη στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών όσον αφορά το διεθνές εμπόριο. Ο φόρος 25% που επιβάλλεται σε ξένες αυτοκινητοβιομηχανίες δεν αποτελεί απλώς μια προστατευτική κίνηση αλλά εντάσσεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής που επιδιώκει να ενισχύσει την εγχώρια βιομηχανία ακόμα και σε βάρος της παγκόσμιας οικονομικής ισορροπίας.
Η αντίδραση των διεθνών αγορών ήταν άμεση με τις μετοχές μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών στην Ασία και την Ευρώπη να παρουσιάζουν σημαντικές απώλειες. Η αύξηση του κόστους εισαγωγής οχημάτων αναμένεται να οδηγήσει σε άνοδο των τιμών στην αμερικανική αγορά επηρεάζοντας την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και πιθανώς μειώνοντας τη ζήτηση. Επιπλέον, η απάντηση των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ με αντίμετρα είναι σχεδόν βέβαιη δημιουργώντας ένα περιβάλλον εμπορικής αβεβαιότητας.
Η συγκεκριμένη πολιτική βασίζεται στη λογική ότι το διεθνές εμπόριο λειτουργεί ως ανταγωνιστικό πεδίο, όπου τα οικονομικά οφέλη μιας χώρας συνεπάγονται απώλειες για άλλες. Υπό αυτό το πρίσμα, η επιβολή δασμών δεν στοχεύει μόνο στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, αλλά και στη μεταβολή των όρων του παγκόσμιου εμπορίου προς όφελος των Ηνωμένων Πολιτειών. Παράλληλα, εντείνονται οι συζητήσεις σχετικά με το ενδεχόμενο παρέμβασης στη συναλλαγματική πολιτική, καθώς μια ελεγχόμενη υποτίμηση του δολαρίου θα μπορούσε να κάνει τις αμερικανικές εξαγωγές πιο ανταγωνιστικές, πιέζοντας ταυτόχρονα τις οικονομίες άλλων χωρών.
Η στρατηγική αυτή θυμίζει ιστορικές πρακτικές κρατών που, σε περιόδους αβεβαιότητας, κατέφευγαν σε προστατευτισμό για να διατηρήσουν την οικονομική τους ισχύ. Ωστόσο, δεν πρόκειται απλώς για μια προσπάθεια αποτροπής της μείωσης της αμερικανικής επιρροής, αλλά για έναν προσεκτικά σχεδιασμένο οικονομικό ελιγμό. Η πρόκληση αναταραχών στο παγκόσμιο εμπόριο μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης, εξαναγκάζοντας εμπορικούς εταίρους να αναπροσαρμόσουν τις πολιτικές τους.
Αυτή η νέα προσέγγιση δεν αποσκοπεί μόνο στην οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ αλλά ενδέχεται να οδηγήσει σε μια συνολική αναδιάρθρωση της διεθνούς οικονομικής τάξης. Η απομάκρυνση από τις αρχές της παγκοσμιοποίησης και η στροφή προς μια πιο ελεγχόμενη οικονομική αυτάρκεια ενδέχεται να αυξήσει τα κρατικά έσοδα όμως ταυτόχρονα κλονίζει την εύθραυστη ισορροπία του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Το βασικό ερώτημα που προκύπτει δεν είναι μόνο εάν αυτή η στρατηγική θα αποδειχθεί επιτυχής αλλά και ποιες θα είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία. Η αναμέτρηση ανάμεσα στον νέα οικονομική πολιτική Τραμπ και την παγκοσμιοποίηση αναμένεται να διαμορφώσει το οικονομικό τοπίο των επόμενων ετών επηρεάζοντας τις διεθνείς ισορροπίες και τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ κρατών.
