Γράφει ο Δημήτρης Λάμπρου
Ο Γιοσιχίρο Καβαόκα είναι ένας ιαπωνικής καταγωγής διάσημος ιολόγος με ειδίκευση στη μελέτη του ιού της γρίπης και του έμπολα. Προβεβλημένος καθηγητής του πανεπιστημίου Ουινσκόνσιν-Μάντισον και του αντίστοιχου στο Τόκιο ο Καβαόκα αποτελεί ίσως τον “ειδικό των ειδικών” για να εξηγήσει τα όσα λίγα μπορούν να πιστοποιηθούν για τον κορωνοϊό. Σε μια σπάνια συνέντευξη που παραχώρησε στις 16 Απριλίου 2020 προσδιορίζει σε τρία τα χρόνια που θα χρειαστούν για την επιστροφή στην κανονικότητα και σε αρκετά εκείνα που θα χρειαστούν για την παραγωγή ενός εμβολίου ασφαλούς και αποδοτικού εναντίον του κορωνοϊού. Ο νέος ιός του οποίου η σταθερότητα σε σχέση με τους άλλους ιούς της γρίπης εκπλήσσει και για τον οποίο γνωρίζουμε ελάχιστα φαίνεται να προέρχεται από τις νυχτερίδες υποστηρίζει ο καθηγητής και συστήνει την απόσταση των 2 μέτρων ως τη μόνη σχετικά προς το παρόν ασφαλή δυνατότητα για να αποφύγουμε τη μόλυνση.
Πριν όμως μάθουμε περισσότερα για τα πειράματα της ερευνητικής του ομάδας ας δούμε μια ενδιαφέρουσα πτυχή που αναδείχθηκε τις προηγούμενες μέρες.
Ηταν η σχετική απουσία του Καβαόκα από το προσκήνιο που δημιούργησε μια φημολογία την οποία διέψευσε επισήμως το πανεπιστήμιο Ουινσκόνσιν-Μάντισον με ανακοίνωσή του στις 22 Απριλίου:
“Γνωρίζουμε ότι κυκλοφόρησαν φήμες και παραπληροφόρηση σχετικά με τον καθηγητή Παθοβιολογικών Επιστημών του Μάντισον, Γιοσιχίρο Καβαόκα. Αυτές οι φήμες είναι ψευδείς. Ειδοποιήσαμε το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών, το οποίο εργάζεται για τον εντοπισμό των πηγών τους.
Ο Καβαόκα, ο οποίος κατέχει επίσης θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, είναι ένας παγκοσμίου φήμης ερευνητής της γρίπης του οποίου το έργο έχει προωθήσει την κατανόησή μας για τους ιούς της γρίπης, έχει βελτιώσει τα εμβόλια της γρίπης και έχει συμβάλει στην ετοιμότητα της δημόσιας υγείας για την εποχική γρίπη, η οποία κάθε χρόνο σκοτώνει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Η τεχνολογία στης οποίας την ανάπτυξη έχει συμβάλει χρησιμοποιείται επίσης για την παραγωγή ενός εμπορικά διαθέσιμου εμβολίου κατά της γρίπης.
Σε συνεργασία με την αμερικανική εταιρεία, FluGen, ο Καβαόκα ηγείται επίσης της ανάπτυξης ενός εμβολίου για το COVID-19. Και, είναι υπεύθυνος για μια συνεχιζόμενη κλινική δοκιμή στην Ιαπωνία για ένα εμβόλιο Ebola, χρησιμοποιώντας τεχνολογία που εφευρέθηκε από το εργαστήριό του.
Ο ιός που ευθύνεται για το COVID-19 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Hubei, Wuhan, Κίνα τον Δεκέμβριο του 2019. Από τον Φεβρουάριο του 2020, ο Καβαόκα εργάζεται πάνω στον ιό, για να βοηθήσει στην κατανόησή του και στην ανταπόκριση της δημόσιας υγείας . Επίσης, υπηρετεί σε κυβερνητικό πάνελ βοηθώντας στην αντιμετώπιση της πανδημίας στην Ιαπωνία .
Η δουλειά του διεξάγεται σε εργαστήριο βιοασφάλειας επιπέδου 3, το οποίο βρίσκεται ακριβώς κάτω από το υψηλότερο επίπεδο βιοασφάλειας 4, καθώς και σε εργαστήριο βιοασφάλειας επιπέδου 3 με βελτιώσεις. Οι κατευθυντήριες γραμμές των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων απαιτούν έρευνα που θα χρησιμοποιηθεί στον ιό SARS-CoV-2 στο BSL-3. Οι ερευνητές που εκτελούν το έργο είναι ιδιαίτερα εκπαιδευμένοι και έχουν εμπειρία στη διεξαγωγή μελετών με αναπνευστικά παθογόνα”.
Γιατί όμως προέκυψε η ανάγκη μιας τέτοιας ανακοίνωσης; Επειδή ο Καβαόκα υπήρξε επικεφαλής μιας ερευνητικής ομάδας που διεξήγαγε πειράματα ριψοκίνδυνα ή επικίνδυνα ανάλογα με την οπτική γωνία που το βλέπει κανείς. Ηταν το 2011 όταν ο καθηγητής ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε έναν νέο ιό με βάση τον Η5Ν1. Η αναστάτωση στην επιστημονική κοινότητα υπήρξε μεγάλη, η έρευνά του με εντολή της αμερικανικής κυβέρνησης διακόπηκε το 2014 αλλά το 2019 επιτράπηκε η συνέχισή της.
[Η λογοτεχνία δεν αργεί να πάρει το μήνυμα. Ο Dan Brown αναφέρει το πείραμα του Καβαόκα στο μυθιστόρημα Inferno. Κι αυτό κρατήστε το γιατί θα το ξαναδούμε από την ελληνική του πλευρά σε άλλο άρθρο].
Σε δημοσίευμα του 2014 αναφέρεται ότι επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον Καβαόκα δημιούργησε έναν ακόμα φονικό ιό ο οποίος είναι σχεδόν ίδιος με εκείνον, που το 1918 είχε προκαλέσει την πανδημία «ισπανικής γρίπης» με περίπου 50 εκατ. θύματα παγκοσμίως. Διακηρυγμένος στόχος των ερευνητών φέρεται η ανάγκη διαπίστωσης της δυνατότητας ανάδυσης μιας νέας πανδημίας από έναν τέτοιο επικίνδυνο ιό.
Οι αντιδράσεις στην επιστημονική κοινότητα ήταν πολλές. Σημαντικοί επιστήμονες ζήτησαν τη διακοπή των ερευνών με το αιτιολογικό ότι τέτοια “τρελά” πειράματα μπορούν να έχουν τεράστιες επιπτώσεις στον πληθυσμό όλης της Γης στην περίπτωση που το φονικό στέλεχος ξεφύγει από το εργαστήριο.
«Η έρευνα που κάνουν είναι εξωφρενική. Το όλο πράγμα είναι υπερβολικά επικίνδυνο. Ναι, υπάρχει κίνδυνος, αλλά όχι από τους ιούς εκεί έξω στα ζώα. Προέρχεται από τα επιστημονικά εργαστήρια υπερβολικά φιλόδοξων ανθρώπων», δήλωσε ο λόρδος Μέη, πρώην πρόεδρος της Βασιλικής Εταιρείας Επιστημών της Βρετανίας.
Ο καθηγητής επιδημιολογίας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Μαρκ Λίπσιτς δεν ήταν λιγότερο επιφυλακτικός: «Είναι μια ριψοκίνδυνη δραστηριότητα, ακόμη και για τα πιο ασφαλή εργαστήρια. Οι επιστήμονες δεν θα έπρεπε να παίρνουν τέτοια ρίσκα χωρίς ισχυρές ενδείξεις ότι η δουλειά τους μπορεί να σώσει ζωές, κάτι που δεν κάνει η νέα έρευνα». Όπως είπε, πειράματα όπως του Καβαόκα μπορεί να εξαπολύσουν μία καταστροφική πανδημία, αν ο ιός δραπετεύσει ή σκόπιμα απελευθερωθεί από κάποιο εργαστήριο. Ο ίδιος ο Λίπσιτς το 2019 όταν επιτράπηκε η συνέχιση των πειραμάτων δεν είχε αλλάξει γνώμη και ήταν μάλλον πιο ανήσυχος: «Μετά από μια διαβούλευση που κόστισε 1 εκατομμύριο δολάρια για την εξωτερική μελέτη καταναλώσαμε αμέτρητες εβδομάδες και μήνες πολύτιμου χρόνου για πολλούς επιστήμονες. Και μας ζητείται τώρα να εμπιστευτούμε μια εντελώς αδιαφανή διαδικασία όπου το αποτέλεσμά της είναι να επιτρέψει τη συνέχιση επικίνδυνων πειραμάτων“.
Ο Καβαόκα απαντώντας το 2014 τόνισε ότι δεν έχει γίνει κατανοητή η ζωτική σημασία των ερευνών του ούτε οι επαρκείς προφυλάξεις που έχει λάβει. Ο Ιάπωνας ιολόγος πλειοδότησε τονίζοντας πως το εμβόλιο κατά της γρίπης Η1Ν1 των χοίρων του 2009, καθώς και το αντιικό φάρμακο «οσελταμιβίρ», φαίνονται να φέρνουν αποτελέσματα κατά του νέου ιού της ισπανικής γρίπης.
Όμως ο συνάδελφός του Σάιμον Γουέιν-Χόμπσον του Ινστιτούτου Παστέρ του Παρισιού αντέτεινε ότι οι κυβερνήσεις θα εξετάσουν σοβαρά τους κινδύνους από τα πειράματα αυτά, μόνο όταν συμβεί πράγματι κάποιο ατύχημα. «Είναι τρέλα, ανοησία. Ο κίνδυνος να δραπετεύσει ο ιός, είναι μικρός, αλλά όχι μηδαμινός. Αν η κοινωνία, οι έξυπνοι πολίτες, καταλάβαιναν τι συμβαίνει, θα έλεγαν «τι στο καλό κάνετε;».
Φυσικά τέτοια πειράματα είναι πάντοτε σύμφυτα με τη μυστικότητα και με μια εντεινόμενη σύγχυση σχετικά με τους πραγματικούς τους σκοπούς. Σύμφωνα με την εφημερίδα «The Independent», ο Καβαόκα επανέφερε ένα ιδιαίτερα ανθεκτικό στέλεχος του γνωστού ιού της γρίπης Η1Ν1 στην προ-πανδημική (πριν το 2009) κατάσταση και μάλιστα τον ενίσχυσε, για να μην τον «πλήττουν» τα εμβόλια.
Ο ιολόγος επανέλαβε ότι δεν στοχεύει στην κατασκευή ενός βιολογικού όπλου που θα καταστήσει την ανθρωπότητα ανίσχυρη μπροστά του αλλά σε μια προσπάθεια παραγωγής βελτιωμένων εμβολίων. Και σε αυτή την περίπτωση η αντίδραση άλλων επιστημόνων υπήρξε επικριτική καθώς ο νέος ιός σε λάθος χέρια θα μπορούσε να προκαλέσει ανεπανόρθωτη καταστροφή. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν στις αρχές του 2014 ο Καβαόκα παρουσίασε σε ένα επιστημονικό συνέδριο κεκλεισμένων των θυρών τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνάς του πολλοί από τους παρευρισκόμενους έφυγαν σοκαρισμένοι.
Γιατί τα λέμε όλα αυτά για τον πολυπράγμονα δρ Καβαόκα; Το άρθρο αυτό γράφτηκε για να δείξει τα όρια στα οποία κινούνται πολλά πειράματα στον ιατρικό τομέα γενικά και όχι ειδικά της ομάδας του Καβαόκα καθώς στην περίπτωση του Ιάπωνα ιολόγου εμπιστευόμαστε τις ανακοινώσεις και τις έρευνες. Πάγια προσωπική μου θέση παραμένει ότι δεν μπορούμε (ούτε θα μπορέσουμε ποτέ) να γνωρίζουμε την προέλευση του κορωνοϊού και έτσι πρέπει να αρκεστούμε στην επίσημη θέση που θέλει την πανδημία να ξεκίνησε από την Κίνα.
Ανεξάρτητα από την προέλευση της πανδημίας του 2020, υφίστανται ισχυρές ενδείξεις ότι ένας παγκόσμιος αγώνας βιολογικών όπλων βρίσκεται σε εξέλιξη μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμη πιο θανατηφόρες πανδημίες στο μέλλον. Είναι άλλωστε γνωστό ότι τον Δεκέμβριο του 2009, το Reuters ανέφερε ότι η κυβέρνηση Ομπάμα απέρριψε ακόμα και τη διαπραγμάτευση πάνω στην πιθανή παρακολούθηση των βιολογικών όπλων.
Ετσι ο κορωνοϊός είναι αναγκαίο να αποτελέσει ένα καμπανάκι για τον δημόσιο έλεγχο των αμφιλεγόμενων πειραμάτων που σύμφωνα με τα λόγια των ίδιων των ερευνητών μπορούν να οδηγήσουν σε μια αδιανόητη παγκόσμια καταστροφή. Πολύ απλά και πολύ σύντομα όπως όλοι πλέον γνωρίζουμε.
INFO
news.wisc.edu.
tovima.gr
wikipedia.org
www3.nhk.jp
sciencemag.org
onmed.gr
