Της Κωνσταντίνας Λάμπρου
Στις πρωτοφανείς και δραματικές στιγμές, σε καιρό ειρήνης, που βιώνει ο πλανήτης λόγω της πανδημίας, με επίκεντρο τη γηραιά ήπειρο, όταν ολόκληρες χώρες τίθενται σε περιορισμό, όταν κλείνουν σύνορα, λιμάνια, αεροδρόμια, όταν ακυρώνονται διεθνή συνέδρια, εμπορικές αλλά και καλλιτεχνικές εκθέσεις, όταν ματαιώνονται εξίσου σημαντικές συναντήσεις πολιτικών ηγετών, ουδείς δικαιούται να δηλώνει άγνοια, να συμπεριφέρεται αδιάφορα, να επιδεικνύει εγκληματική αμέλεια κατά του κοινωνικού συνόλου. Μέσω του Παγκόσμιου Ιστού ενημερωνόμαστε έγκαιρα, έγκυρα, ταχύτατα για την πανδημία και τις επιπτώσεις της. Οι κυβερνήσεις λαμβάνουν δρακόντεια μέτρα με πολλαπλό οικονομικό αντίκτυπο, καθώς προέχει η δημόσια υγεία που απειλείται θανάσιμα.
Εντούτοις, σε όλην αυτήν την κοινή υπερ-προσπάθεια, υπάρχουν άνθρωποι – και είναι πολλοί – που αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη του αυτο-περιορισμού και της παραμονής τους στο σπίτι. Το είδαμε όλοι τις προηγούμενες μέρες, στα café, στα bar, στα κέντρα διασκέδασης, στα εστιατόρια, στην συνεχή , την ασύδοτη και ασύστολη έκθεση στον επαπειλούμενο κίνδυνο. Έναν κίνδυνο υπαρκτό που ανάγκασε την ελληνική κυβέρνηση να κλείσει σχεδόν προληπτικά τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τα μουσεία, τις παιδικές χαρές, τα γυμναστήρια και, χθες ακόμη , τις οργανωμένες παραλίες και τα χιονοδρομικά κέντρα (!)
Το ελληνικό φαινόμενο της απειθαρχίας και του δήθεν εξυπνακισμού είναι τόσο παλαιό όσο και το Νεοελληνικό κράτος. Δεν είναι ίδιον της ιδιοπροσωπίας του Νεοέλληνα, αλλά προϊόν του εγγενούς πολιτικού λαϊκισμού και των κοινωνικών παθογενειών αυτής της χώρας. Υπήρξε πάντοτε μια απεχθής αντι-αισθητική στάση ζωής, ένα σταθερό και αλάνθαστο δείγμα της απαιδευσίας, της έλλειψης ψυχικής και πνευματικής καλλιέργειας των Νεοελλήνων και, συνεκδοχικά, ένα κλασικό σύμπτωμα της κυρίαρχης νεοελληνικής υποκουλτούρας.
Ωστόσο, στην παρούσα, πρωτόγνωρη και κρίσιμη κατάσταση, όταν όλος ο πλανήτης δοκιμάζεται τόσο σκληρά και τόσο άδικα, όταν καθημερινά αυξάνονται δραματικά τα κρούσματα, μαζί και ο αριθμός των νεκρών, όταν χιλιάδες γιατροί και νοσηλευτές σε όλον τον κόσμο αλλά και στη δική μας χώρα, δίνουν την ύστατη μάχη με τον φονικό ιό, με τον χρόνο, με τις αντοχές των συστημάτων υγείας, και, κυρίως, με τις προσωπικές τους αντοχές, για τη σωτηρία όσων νοσούν, η συμπεριφορά αυτή ισοδυναμεί με κίνδυνο εξίσου ισχυρό, με αυτόν της πανδημίας. Αν η πανδημία σκοτώνει, η κοινωνική ανευθυνότητα «σκοτώνει» -δυνάμει -το ίδιο.
Όλοι αυτοί οι άνθρωποι αδυνατούν να σκεφτούν. Αδυνατούν να σκεφτούν το αυτονόητο: τις ευπαθείς ομάδες , τους ανθρώπους με υποκείμενα νοσήματα, τους συνανθρώπους τους, όλους μας. Όλοι αυτοί, και δυστυχώς είναι πολλοί, συγχέουν την κοινωνικότητα με τον «αδιαπραγμάτευτο» καφέ, με τον σουσουδισμό, με την ανόητη καθημερινή φλυαρία σε όλους τους δημόσιους κοινωνικούς χώρους. Αδυνατούν να διαχειριστούν την ελευθερία τους. Γιατί ελευθερία σημαίνει πρωτίστως υπευθυνότητα, αυτο-έλεγχος. αυτο-περιορισμός. Όλοι αυτοί χρειάζονται συνεχείς απαγορεύσεις για να συμμορφωθούν στη νέα κατάσταση. Χρειάζονται αστυνομικά μέτρα για να κάνουν το κοινωνικό τους καθήκον. Χρειάζονται αυστηρότατες κυρώσεις και ποινές για να περιοριστούν. Έστω.
Ούτως ή άλλως, να σκεφτούν αποκλείεται.
Η Κ. Λάμπρου είναι φιλόλογος, κάτοχος Μεταπτυχιακού διπλώματος της Νεοελληνικής Φιλολογίας (ΕΚΠΑ) και master of Science Psychology (University of East London)
Κεντρική φωτό: Αδειος πεζοδρόμος Georgios Ziogas
