Γράφει ο Δημήτρης Λάμπρου
Θεμελιώδες, πανάρχαιο και πανανθρώπινο φαινόμενο η ονομασία του ανθρώπου με ένα ή περισσότερα ονόματα διατρέχει την ιστορία από την αυγή της και προφανώς μέχρι τη δύση της. Ηδη ο Ομηρος στην Οδύσσεια βάζει στη Θ’ Ραψωδία στο στόμα του Αλκίνοου, όταν συναντά τον Οδυσσέα ναυαγό στη χώρα των Φαιάκων, τούτα τα λόγια:
[…]εἴπ᾿ ὄνομ᾿ ὅττι σε κεῖθι κάλεον μήτηρ τε πατήρ τε 550
ἄλλοι θ᾿ οἳ κατὰ ἄστυ καὶ οἳ περιναιετάουσιν.
οὐ μὲν γάρ τις πάμπαν ἀνώνυμός ἐστ᾿ ἀνθρώπων,
οὐ κακὸς οὐδὲ μὲν ἐσθλός, ἐπὴν τὰ πρῶτα γένηται,
ἀλλ᾿ ἐπὶ πᾶσι τίθενται, ἐπεί κε τέκωσι, τοκῆες[…]
και σε μτφρ.: Δ.Ν. Μαρωνίτη, Ομήρου Οδύσσεια, ραψ. θ, Στιγμή: Αθήνα 1992
“Πες πρώτα το όνομά σου, μ’ όποιο κι αν σε καλούν στα μέρη σου
η μάνα κι ο πατέρας σου, κι οι άλλοι
που σε γειτονεύουν μες στην πόλη. Γιατί το ξέρουμε,
σ’ αυτόν τόν κόσμο κανείς δεν μένει ανώνυμος,
το ίδιο ο άσημος όπως κι ο ευγενής,
από την πρώτη μέρα που γεννήθηκε· δίνουνε στον καθένα που γεννούν
όνομα οι γονείς του”.
Ωστε “σ’ αυτόν τον κόσμο κανείς δεν μένει ανώνυμος, το ίδιο ο άσημος όπως κι ο ευγενής“. Τα επώνυμα, που αναπτύχθηκαν πολύ αργότερα, έχουν τη δική τους ενδιαφέρουσα ιστορία, όπως και τα βαπτιστικά, τα “μικρά”. Για τα δεύτερα αυτομάτως προκύπτει ένα ενδιαφέρον ερώτημα: ποιο βαπτιστικό όνομα παρουσιάζεται με τη μεγαλύτερη συχνότητα στον ελληνικό πληθυσμό;
Είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι θεωρούν πως οι σχετικά περισσότεροι Ελληνες άνδρες φέρουν το όνομα Γιάννης. Είναι σωστή αυτή η εμπειρική αίσθηση;
Οχι, δεν είναι σωστή υποστηρίζουν διαδικτυακές έρευνες σε αξιόλογες ιστοσελίδες. Και μάλιστα όχι μόνο το Γιάννης δεν είναι το πιο διαδεδομένο ανδρικό όνομα αλλά στην μεγαλύτερου δείγματος έρευνα φαίνεται ότι κινδυνεύει να χάσει και τη δεύτερη θέση!
Στην ιστοσελίδα http://www.foundalis.com/grk/EllinikaOnomata.html ο Χάρης Φουνταλής έχει ερευνήσει σε ένα δείγμα 97.072 ατόμων που πήραν μέρος σε διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το φθινόπωρο του 2008. Το δείγμα σύμφωνα με το ίδιο τον ερευνητή είναι αντιπροσωπευτικό της ελληνικής κοινωνίας.
Στα ανδρικά ονόματα, που μας ενδιαφέρουν εδώ, οι Γιώργηδες (3.320) φαίνεται κερδίζουν τη μάχη και μάλιστα μακράν. Ακολουθούν τα Δημήτριος (2.425), Κωνσταντίνος (2.413) και Ιωάννης (2.378) που βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους και άρα είναι δυσδιάκριτο ακόμη και σε ένα δείγμα σχεδόν 100.000 ατόμων να δούμε ποιο βαπτιστικό ονόμα ακολουθεί το Γεώργιος στη δεύτερη θέση. Εν τέλει και εν συντομία η ιστοσελίδα καταλήγει ότι από το δείγμα των 97.072 ατόμων που πήραν μέρος σε διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το φθινόπωρο του 2008 προκύπτει με πάσα βεβαιότητα ότι τα ανδρικά βαπτιστικά ονόματα στην Ελλάδα κατανέμονται ως εξής:
Στην πρώτη θέση το Γεώργιος. Στις 2η, 3η και 4η τα Δημήτριος, Κωνσταντίνος και Ιωάννης χωρίς να είναι δυνατή η κατάταξή τους. Στην 5η θέση το Νικόλαος. Στις 6η, 7η και 8η τα Χρήστος, Παναγιώτης και Βασίλειος επίσης χωρίς να μπορούμε να πούμε ποιος είναι σε ποια θέση. Στη 10η θέση είναι ο Ευάγγελος και στις θέσεις 11 και 12 -κι εδώ χωρίς ευκρινές προβάδισμα- ο Μιχαήλ και ο Αλέξανδρος.
Η δεύτερη έρευνα δημοσιεύεται στο www.sch.gr, το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, και αφορά ένα επίσης τεράστιο δείγμα 60.000 ατόμων. Και σε αυτή την έρευνα το Γεώργιος αναδεικνύεται το πλέον συχνό ελληνικό ανδρικό όνομα, μάλιστα υπολογίζεται ότι περίπου 550.000 Ελληνες φέρουν το όνομα αυτό. Ακολουθούν -με σημαντική απόσταση- το Ιωάννης στη 2η θέση, το Κωνσταντίνοςστην 3η και το Δημήτριος στην 4η -με μικρή μεταξύ τους διαφορά. Στην 5η το Νικόλαος, στην 6η το Παναγιώτης, στην 7η το Βασίλειος και το Χρήστος στην 8η. Οι μισοί περίπου Ελληνες (54%) έχουν αυτά τα οκτώ πρώτα ονόματα, ενώ στους άλλους μισούς εμφανίζεται μια ποικιλία με πάνω από 500 ονόματα. Στην 9η βρίσκεται το Αθανάσιος, στη 10η το Μιχαήλ, στην 11η το Ευάγγελος και στη 12η το Σπυρίδων.
Οι διαφορές μεταξύ των δύο ερευνών στην κατάταξη με βάση τη συχνότητα -παρότι μικρές- υπάρχουν. Για την πρώτη όμως θέση στα βαπτιστικά ανδρικά ονόματα η συμφωνία είναι απόλυτη: το Γεώργιος είναι το πλέον διαδεδομένο ανδρικό όνομα στην Ελλάδα ενώ με πολλές πιθανότητες στη 2η θέση συναντάμε το Ιωάννης. Να σημειώσουμε ότι και το Ιωάννα βρίσκεται ψηλά στην κατάταξη με βάση τη συχνότητα των γυναικείων ονομάτων δηλαδή στην 9η θέση: μετά τα 1.Μαρία, 2. Ελένη, 3. Αικατερίνη, 4. Βασιλική, 5. Γεωργία, 6. Σοφία, 7. Αναστασία, 8. Ευαγγελία, έχουμε 9η την Ιωάννα.
