Του Νώντα Χαλδούπη
Ακόμη και η τράπεζα που έχει συνδεθεί άρρηκτα με τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας, η Εθνική Τράπεζα, περνά σε μια νέα περίοδο, όπου τον έλεγχο βασικών λειτουργιών της θα έχουν ξένοι τοποτηρητές με αναφορά στους πιστωτές της χώρας.
Η κυβέρνηση, μπροστά στον ορατό κίνδυνο διαταραχής των σχέσεων με τους δανειστές, εγκατέλειψε τις προσπάθειες αλλαγής των νέων κανόνων σύνθεσης των τραπεζικών διοικήσεων, που επιβλήθηκαν με το τρίτο μνημόνιο και η διοίκηση της Εθνικής άρχισε την αναζήτηση στελεχών με βάση αυτούς τους κανόνες, που οδηγούν στην ανάθεση του ελέγχου κρίσιμων επιτροπών σε ξένους τραπεζίτες.
Για πρώτη φορά στη μακρά ιστορία της Εθνικής Τράπεζας (λειτουργεί από το 1841, έχοντας ως το 1928 εκδοτικό προνόμιο, το οποίο πέρασε, με απόφαση της Κοινωνίας των Εθνών, στην Τράπεζα της Ελλάδος) αναζητείται πρόεδρος με ανοικτή προκήρυξη της θέσης.
Αυτή η θέση υψηλής συμβολικής και ουσιαστικής σημασίας (οι διοικητές της Εθνικής ήταν ηγετικές προσωπικότητες της χώρας) φαίνεται από τους όρους της προκήρυξης ότι προορίζεται να καλυφθεί από Έλληνα, ώστε τουλάχιστον να αποφευχθεί η ταπείνωση της κατάληψης της θέσης του προέδρου μιας τράπεζας με τη λέξη «Εθνική» στον τίτλο της από έναν ξένο.
Όπως σημειώνεται στην προκήρυξη της θέσης, μεταξύ των «επιπρόσθετων προσόντων τα οποία θα αξιολογηθούν ως θετικά» είναι η γνώση της ελληνικής γλώσσας. Βέβαια, η γνώση της ελληνικής γλώσσας δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των βασικών προσόντων, κάτι που σημαίνει ότι στη διαδικασία μπορούν να αξιολογηθούν και στελέχη χωρίς γνώση ελληνικών.
Όμως, και η περιγραφή της θέσης λειτουργεί ευνοϊκά για Έλληνες υποψηφίους, καθώς αναφέρεται ότι: «Ο/η Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου θα πρέπει να εργάζεται στην Αθήνα και να έχει πλήρη γνώση του χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος εντός του οποίου λειτουργεί η Τράπεζα (π.χ. κανονιστικό, νομοθετικό, οικονομικό περιβάλλον), συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να επικοινωνεί και να συνεργάζεται αποτελεσματικά με διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη (πχ Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, λοιποί μέτοχοι, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Εποπτικές Αρχές, λοιποί δημόσιοι ή ιδιωτικοί φορείς), καθώς επίσης και με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης».
Με αυτή την περιγραφή θέσης και με τη γνώση ελληνικής γλώσσας να αξιολογείται ως σημαντικό πρόσθετο προσόν, η διαδικασία επιλογής είναι σαφές ότι «γέρνει» προς την πλευρά των Ελλήνων υποψηφίων.
Για τις υπόλοιπες θέσεις, όμως, που θα έχουν και σημαντικό ρόλο στη διοικητική καθημερινότητα της τράπεζας και θα αποτελέσουν οιονεί συνδέσμους με τους δανειστές και την ευρωπαϊκή εποπτεία, δεν υπάρχει η ίδια «καθοδήγηση», μέσω της προκήρυξης, προς Έλληνες υποψηφίους.
Ο νόμος, άλλωστε, περιλαμβάνει διατυπώσεις που ουσιαστικά αποκλείουν Έλληνες τραπεζίτες από τις θέσεις των τριών ανεξάρτητων, μη εκτελεστικών μελών, που πρέπει να υπάρχουν σε κάθε διοικητικό συμβούλιο τράπεζας και τα οποία θα προεδρεύουν σε όλες τις επιτροπές του διοικητικού συμβουλίου.
Για αυτά τα μέλη ορίζεται ότι θα πρέπει να έχουν διεθνή εμπειρία τουλάχιστον 15 ετών σε αντίστοιχα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων τουλάχιστον τρία χρόνια ως μέλη διεθνούς τραπεζικού ομίλου που δεν δραστηριοποιείται στην εγχώρια αγορά. Τα μέλη αυτά δεν πρέπει να είχαν οποιαδήποτε σχέση με πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα κατά τα προηγούμενα 10 χρόνια.
Σε ό,τι αφορά τον Πρόεδρο της Επιτροπής Ελέγχου και τα μη εκτελεστικά μέλη, η προκήρυξη δεν περιλαμβάνει τη γνώση της ελληνικής γλώσσας στα πρόσθετα προσόντα που θα αξιολογηθούν θετικά.
Το χρονοδιάγραμμα για την επιλογή των νέων στελεχών της Εθνικής θα είναι πολύ «σφικτό» και η διαδικασία θα ολοκληρωθεί τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου -οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν τις υποψηφιότητές τους ως τις 25 Σεπτεμβρίου.
Η Egonzehnder θα «φιλτράρει» τους υποψηφίους και θα καταρτίσει short list και το διοικητικό συμβούλιο θα κάνει τις τελικές επιλογές, που θα πρέπει να εγκριθούν και από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ενώ τον τελευταίο λόγο θα έχει η «αυστηρή» Ντανιέλ Νουί του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού.
Όλα αυτά δεν θα πρέπει να καθυστερήσουν πέραν της επόμενης συνεδρίασης του Eurogroup, αφού η στελέχωση των τραπεζών είναι μέσα στα προαπαιτούμενα για την εκταμίευση της δόσης των 2,8 δισ. ευρώ.
Πάντως, όσοι μελετούν την ιστορία δεν θα πρέπει να εκπλήσσονται από όσα συμβαίνουν στην Εθνική Τράπεζα και, ευρύτερα, στο τραπεζικό σύστημα της χώρας. Αντιγράφουμε από την πολύ καλή έκδοση «Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, 1841-2006: Ιστορικό Χρονολόγιο»: «Οκτώβριος 1893: Μετά την οικονομική χρεοκοπία του ελληνικού κράτους, η κυβέρνηση Σ. Σωτηρόπουλου, με πρόσχημα την αναδιοργάνωση της Εθνικής και σε επαφή με ξένους κεφαλαιούχους, προσπαθεί να εκχωρήσει την Τράπεζα σε ξένα συμφέροντα. Με την επάνοδο στην εξουσία του Χαρ. Τρικούπη ο διοικητής Παύλος Καλλιγάς κατορθώνει να αποτρέψει τον κίνδυνο αυτό».
